حجم مبنا چیست؟

در واقع حجم مبنا به یکی از قوانین مهم بازار بورس گفته می شود که به عنوان یک عامل کنترل کننده در برابر نوسانات مختلف عمل می کند. این قانون می تواند قیمت نهایی یک سهام را به صورت مستقیم تحت تاثیر خود قرار دهد. در واقع این حجم، عبارت است از تعداد سهمی که باید در طول یک جلسه معاملاتی کامل خرید و فروش شود تا ارزش و قیمت آن سهم مساوی میانگین وزنی در همان روز شود.

در نتیجه، قیمت پایانی و این حجم رابطه مستقیم دارند. هرچه حجم معامله کمتر از حجم مبنا باشد، قیمت پایانی هم کمتر تغییر پیدا می کند. به خاطر داشته باشید که شرکت های مختلف، روش های متنوعی برای محاسبه قیمت پایانی دارند
این محتوا توسط  سایت تکنیک ( teknek.ir ) تولید شده است .

بررسی تاثیر حجم مبنا در قیمت پایانی یک سهم

قیمت پایانی یک سهام، همان قیمتی است که هزینه سهام در روز بعد را مشخص می کند. مبنای روز معاملاتی جدید، قیمت پایانی روز قبل می باشد. به صورت کلی روش های زیادی برای محاسبه قیمت پایانی و حجم مبنا طراحی شده است. معمولا فرمول میانگین وزنی مهم ترین روشی است که برای محاسبه هزینه این سهام به کار می رود. شما می توانید فرمول های متنوعی را برای محاسبه این قیمت به کار گیرید. در ادامه شما می توانید فرمول های مورد نیاز برای محاسبه حجم مبنا شرکت های مختلف را مشاهده کنید.
راستی میدونی eps چیست ؟ اگر مقاله زیر و رو بخون
eps چیست ؟ آیا eps چیزی مهمی است ؟

تاثیر حجم مبنا در شرکت های بورسی

بر اساس مصوبه های رسمی سازمان بورس، حجم مبنای همه شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار برابر با چهار در ده هزارم تعداد سهام شرکت می باشد. این قانون جدید حجم مبنا از اسفند ماه سال 1398 به اجرا در آمده است. لازم به ذکر است که حداقل ارزش مبنا برای همه شرکت ها معادل 50 میلیارد ریال می باشد. حداکثر ارزش شرکت هایی که سرمایه کمتر از 20 هزار میلیارد ریال دارند، 100 هزار میلیارد ریال تعیین شده است. این حجم در پایان هفته محاسبه شده و در اول هفته جدید اعمال می شود. تاثیر حجم مبنا بر قیمت سهام به شدت چشمگیر می باشد.

تاثیر حجم مبنا در شرکت های فرابورسی

حجم مبنا در شرکت های فرا بورسی هم با یک فرمول خاص محاسبه می شود. این شرکت ها تا قبل از 12 اسفند سال 1398 حجمی برابر با 1 داشتند. پس از این تاریخ قانون حجم مبنا بر روی این شرکت ها هم اعمال شد. یعنی در این تاریخ روند اعمال نشدن حجم مبنا به پایان رسید.

 در حال حاضر حجم مبنا در این شرکت ها برابر با چهار در ده هزار تعداد سهام هر شرکت می باشد. این ارزش به عنوان حداقل تعیین شده است. تابلو های زرد ارزشی برابر با 20 میلیارد ریال، نارنجی برابر با 10 میلیارد ریال و قرمز هم برابر با 5 میلیارد ریال دارند. سایر قوانین در مورد این شرکت ها شباهت های زیادی با شرکت های بورسی دارد.
البته به تازگی مجدد برخی از شرکت ها حجم مبنا یشان به یک تغییر کرده است
می دونستی برای تبدیل شدن به یک سرمایه گذار خوب باید آموزشی های خوب ببینی ؟
می تونه مقاله آموزش سرمایه گذاری سایت تکنیک رو به صورت رایگان ببینی

تاثیر حجم بر روی نوسانات بازار

شما باید به این مسئله هم توجه داشته باشید که حجم مبنا یک نوع کنترل کننده نوسانات می باشد. این حجم و دامنه آن به عنوان دو عامل محدود کننده قوی شناخته می شوند. این دو عامل فقط در بورس ایران و فقط در زمان بازگشایی مورد استفاده قرار می گیرند. در سایر بازار های مالی، نماد پس از افزایش سرمایه بدون حجم مبنا یا دامنه نوسان ارزش پیدا می کند. پس تنها عامل موثر بر روی قیمت سهام در بازار های بین المللی، میزان عرضه و تقاضا مربوط به آن سهم می باشد.

به افراد فعال در این زمینه توصیه می شود که همواره حجم سهم مورد نظر خود را با میانگین حجم معاملاتی در یک ماه گذشته مقایسه نمایند. با این کار، آنها می توانند اطلاعات دقیقی در مورد شرایط بازار به دست آورند.
یکی دیگر از فاکاتور های مهم برای تابلو خوانی که خوب است بررسی کنید میزان حجم به شناوری هر سهم است

بررسی چیستی حجم مبنا یک

شاید شما هم از خود می پرسید که حجم مبنا 1 یعنی چه ؟ در پاسخ به این سوال، باید بگوییم که در سال های گذشته و با اعمال شدن این قانون، برخی از شرکت ها همچنان حجمی به عنوان مبنا در اختیار نداشتند. قانون گذار عدد 1 را به عنوان حجم مربوط به مبنای این شرکت ها در نظر گرفت.

در نتیجه، این شرکت ها نوسانات متنوعی داشته و با هر مقداری خرید و فروش می کردند. به خاطر داشته باشید که تا قبل از سال 98 این حجم برای شرکت های عضو فرابورس اعمال نمی شد. در آن بازه زمانی قیمت ها فقط بر اساس میزان عرضه و تقاضا و میانگین وزنی طراحی شده بودند. اما در سال 1398 قانون های متنوعی اعمال شد که در قسمت های قبل تر به آنها اشاره کردیم. در لیست زیر شما می توانید شرایطی را مشاهده کنید که در طی آنها، شرکت ها حجم برابر با 1 دارند. البته که مجدد حجم مبنای برخی شرکت ها در حال تغییر به یک است

• ایجاد شدن یک گره اقتصادی
• خرید و فروش به صورت عمده
• منتشر شدن اخبار خصوصی شرکت
• ایجاد دامنه نوسان
• توقف نماد

حجم مبنای کم خوبه یا زیاد

ویژگی	حجم مبنای کم	حجم مبنای زیاد
نقدشوندگی	افزایش می‌یابد ✅	کاهش می‌یابد ❌
سرعت تغییر قیمت	سریع‌تر (حتی با حجم کم)	کندتر (نیاز به معاملات گسترده)
نوسانات بازار صعودی	رشد سریع‌تر قیمت	رشد کندتر قیمت
نوسانات بازار نزولی	افت سریع‌تر قیمت	افت کندتر قیمت
ریسک دست‌کاری قیمت	بالاتر (نوسانات شدیدتر)	کمتر (ثبات بیشتر قیمت)
مناسب برای…	استراتژی کوتاه‌مدت و نوسان‌گیری	استراتژی بلندمدت و کاهش نوسانات شدید

تفاوت حجم مبنا کم و زیاد چیست ؟

حجم مبنا می تواند از قسمت های مختلفی تشکیل شده باشد. به صورت کلی، سهمی که حجم بزرگ  تری داشته باشد، کمتر دچار نوسان خواهد شد. برای بالا رفتن قیمت پایانی یک سهم خاص، میزان سهام های معامله شده هم باید بیشتر شود.

این روند مزیت یا ضرر زیادی را به همراه ندارد. فرض کنیم که کارشناسان یک سهم خوب را پیدا می کنند. آنها برای خرید آن صف تشکیل می دهند ولی به خاطر خوب بودن، کسی فروشنده نیست. در نتیجه، حجم مبنا پر نشده و قیمت هم افزایش پیدا نمی کند. در روز بعد، این قیمت به عنوان صفر بازار معرفی می شود. یعنی قیمت سهم ثبات دارد. اما زمانی که حجم کم باشد، هر کس با هر میزان سرمایه ای می تواند نسبت به تغییر قیمت اقدام نماید. مبنا های کوچک می توانند خیلی راحت تر کم و زیاد شوند
ما یک بورس داری ولی یک دنیا آموزش برای بورس هست که باید یادبگیرید تا حرفه ای بشید
آموزش بورس به صورت رایگان

مراحل محاسبه سریع حجم مبنا:

1. محاسبه اولیه: تعداد کل سهام شرکت را در عدد ثابت ۰.۰۰۰۴ ضرب کنید.
2. محاسبه ارزش مبنا: عدد به دست آمده از مرحله قبل را در قیمت پایانی سهم (در آخرین روز هفته) ضرب کنید.
3. کنترل نهایی با قانون ۵ میلیارد تومان:
   • اگر ارزش مبنا (عدد مرحله ۲) کمتر از ۵ میلیارد تومان بود: حجم مبنای جدید از تقسیم “۵ میلیارد تومان” بر “قیمت پایانی سهم” به دست می‌آید.
   • اگر ارزش مبنا بیشتر از سقف مجاز (۱۰ یا ۱۲ میلیارد تومان) بود: حجم مبنای جدید از تقسیم “سقف مجاز” بر “قیمت پایانی سهم” به دست می‌آید.
   • در غیر این صورت: همان عددی که در مرحله ۱ محاسبه کردید، حجم مبنای نهایی خواهد بود.

برخی از فیلتر های حجم مبنا

صف فروش دو برابر حجم مبنا با این فیلتر قابل مشاهده است.

(po1)==(tmin)&&(qo1)>=2*(bvol)

فیلتر صف خرید بیشتر از حجم مبنا

سهم هایی که صف خرید بیشتر از حجم مبنا در بورس دارند را نشان می دهد.

(pd1) == (tmax) && (qd1)>(bvol)

فیلتر صف خرید بیش از 3 برابر حجم مبنا

(pd1) == (tmax) && (qd1)>=3*(bvol)

چرا دانستن روش محاسبه حجم مبنا مهم است؟

یادگیری نحوه محاسبه حجم مبنا به شما کمک می‌کند تا:

• تحلیل دقیق‌تری از نوسانات قیمتی سهم‌ها داشته باشید
• دلیل تفاوت بین قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله را متوجه شوید
• از رفتار سهم در روزهای با حجم معاملات پایین آگاه شوید
• استراتژی‌های بهتری برای خرید و فروش تنظیم کنید

اعمال نشدن حجم مبنا یعنی چه ؟

زمانی که گفته می‌شود «حجم مبنا اعمال نمی‌شود»، یعنی محدودیت حداقل تعداد معاملات روزانه برای محاسبه قیمت پایانی وجود ندارد. در عمل این وضعیت به این معناست:

• قیمت پایانی = آخرین قیمت معامله
  بدون توجه به حجم معاملات، هر میزان معامله‌ای (حتی یک سهم) بتواند قیمت را تا دامنه مجاز بالا یا پایین ببرد، همان تغییر به‌طور کامل در قیمت پایانی لحاظ می‌شود.
• کی و کجا اعمال نمی‌شود؟
  1. بازار پایه تابلوهای «پایه زرد» و «پایه نارنجی»
  2. نمادهای حق تقدم و برخی صندوق‌های ETF
  3. روزهای ابتدایی عرضه اولیه (معمولاً چند روز اول لیست‌شدن نماد)
• نتیجه‌اش برای معامله‌گر
  • نوسان‌پذیری بالاتر: حتی با معامله حجم اندک، قیمت می‌تواند تا سقف یا کف مجاز حرکت کند.
  • ریسک دست‌کاری بیشتر: بازیگران با حجم کم می‌توانند قیمت را به سرعت جابه‌جا کنند.
  • شفافیت کمتر در تشخیص قدرت خریدار/فروشنده: چون حجم مبنای مرجع نمی‌ماند، تحلیلگران نمی‌توانند معیار استانداردی برای قدرت تقاضا/عرضه داشته باشند.

چگونه سهام شناور روی حجم مبنا تأثیر می‌گذارد؟

1. سرعت رسیدن به حجم مبنا
   • در سهام با شناور آزاد بالا، به‌دلیل تعداد بیشتر سهام قابل معامله، معمولاً حجم معاملات روزانه بزرگ‌تر است و احتمال اینکه در یک روز به حجم مبنا برسد بیشتر است.
   • در سهام با شناور آزاد پایین، حجم معاملات معمولاً محدودتر است و ممکن است روزها طول بکشد تا حجم معاملات به حجم مبنا برسد.
2. شفافیت قیمت‌گذاری
   • سهام با شناور آزاد بالا، فرآیند کشف قیمت شفاف‌تر و منصفانه‌تر است؛ زیرا معاملات بیشتری با بازیگران متنوع انجام می‌شود و حجم مبنا به‌خوبی منعکس‌کننده نوسان واقعی قیمت است.
   • در سهام با شناور آزاد پایین، اگر حجم معاملات نرسد به حجم مبنا، قیمت پایانی کمتر از نوسان واقعی (آخرین معامله) منعکس می‌شود و تحلیل‌گران ممکن است تصویر دقیقی از قدرت خریدار/فروشنده نداشته باشند.
3. ریسک دست‌کاری قیمت
   • در سهام با شناور آزاد پایین و حجم مبنای نسبتاً زیاد، بازیگران بزرگ می‌توانند با حجم محدود، قیمت را تا حدی که حجم مبنا اجازه دهد دست‌کاری کنند.
   • شناور آزاد بالا این ریسک را کاهش می‌دهد چون برای تأثیرگذاری واقعی باید معاملات گسترده‌تری انجام دهند.

برخی از سوالات پر تکرار